به كودكي كه از تاريكي مي‌ترسد چگونه كمك مي‌كنيد؟
چه مي‌كنيد تا بچه‌ها به حرف‌هاي شما گوش بدهند؟
به كودكي كه اسباب‌بازي‌اش را به بچه‌هاي ديگر نمي‌دهد، چگونه رفتار درست را آموزش مي‌دهيد؟
چگونه مرگ عزيزان را براي كودك توضيح مي‌دهيد؟
... .
دكتر آرتور روشن، روان‌درمانگر و دانش‌آموخته‌ي دانشگاه واترلوي كانادا، در كتاب خود به نام «قصهگويي»، به ارائه ديدگاه‌ها و انديشه‌هاي ويژه‌اش درباره قصهگويي و تمثيل‌خواني براي كودكان مي‌پردازد. او در اين كتاب به روشني آشكار مي‌سازد كه چگونه مي‌توان از قصه، داستان كودكانه جديد، تمثيل و استعاره همچون روشي درماني و ابزاري تربيتي براي بسياري از مشكلات معمول خردسالان و كودكان بهره گرفت. مشكلاتي مانند پرخاشگري، شب ادراري، ناخن جويدن، مكيدن انگشت، ترس و ... . همچنين چگونه مي‌توان به كمك قصهگويي، فضيلت‌هايي همچون صبوري، بخشندگي، خودباوري، مشاركت و بسياري فضايل ديگر را به بچه‌ها آموخت.
ساختار كتاب «قصهگويي»، به دو بخش كلي تقسيم شده است. در بخش نخست، «كودكان و قصهگويي»، نويسنده به ارائه ديدگاه‌ها و سازوكارهاي قصهگويي و داستان‌سرايي پرداخته است. اين بخش پنج فصل دارد: در فصل اول، درباره سرشت انسان، چگونگي نگرش پيشينيان به پرورش كودك و اهميت آموزش در ايجاد اعتماد به نفس كودكان بحث شده است. در فصل دوم، تأثيرات داستان و قصه بر كودكان، بهره‌گيري از تمثيل و استعاره در روان‌درماني و معاني نمادها در افسانه‌ها بررسي و تحليل شده است. بر همين پايه، در فصل سوم كتاب، درباره‌ي عناصر قصهگويي و آفرينش تمثيل گفت‌وگو شده است. در فصل چهارم، اصول ارتباط و چگونگي به كارگيري كودكان از زبان، شرح داده شده است تا والدين بهتر كودكان را درك كنند و فرايندهاي يادگيري ناخودآگاه آن‌ها را آسان كنند. در اين فصل از كتاب، تمرين‌هاي سودمندي براي ترغيب بچه‌ها در به كارگيري حواس‌شان ارائه شده است. همچنين مطالبي درباره نقاشي و نمايش عروسكي، به عنوان ابزارهايي نيرومند براي يادگيري كودك از مشكلات زندگي، آمده است. فصل پنجم، دربرگيرنده پاسخ‌هاي كوتاه دكتر روشن به پاره‌اي از پرسش‌هاي خوانندگان درباره‌ي قصهگويي با رويكرد درمان‌گرانه است.
بخش دوم كتاب، بيش‌تر رويكردي عملي و كاربردي دارد و بر حوزه‌‌هاي مشكلات ويژه كودكان متمركز است. در اين بخش به خود موضوعات، يعني چالش‌هايي كه امروزه پيش روي والدين و بچه‌ها قرار دارد، پرداخته شده است. مشكلات عمومي دوران كودكي كه بيش‌تر ريشه در ترس دارند و معمولا به شكل جسمي خود را نشان مي‌دهند.
فصل ششم، به چندين مشكل رايج درباره‌ي استرس، به ويژه آن‌هايي كه با نشانه‌هاي جسمي همراه هستند، همچون شب ادراري، ترس و نگراني، ناخن جويدن، انگشت مكيدن، استرس و مرگ، پرداخته شده است. نويسنده پس از توضيح كوتاهي درباره هر مشكل، نمونه يا نمونه‌هايي از قصه و يا تمثيلي كه مي‌تواند در بهبود آن مشكل ياري‌دهنده والدين باشد، همراه با گروه سني مناسب قصه، ارائه كرده است.
در فصل هفتم، داستان‌ها و تمثيل‌هايي آورده شده است كه ارتباط كودكان و سازگاري آنان با ديگران را بهبود مي‌بخشد و در دستيابي به فضايل اخلاقي ياري‌شان مي‌كند. بهبود پرخاشگري، رقابت با نوزاد جديد، مهرباني و شفقت، همكاري، سخاوت و بخشندگي، پيش‌داوري نكردن درباره‌ي ديگران از ظاهر آنان، راست‌گويي، تسلط بر خويشتن و احترام به بزرگ‌ترها فضائلي هستند كه در كتاب درباره آن‌ها بحث شده و قصه‌ها و تمثيل‌هايي مرتبط با آن ارائه شده است.
در فصل پاياني كتاب نيز به داستان‌هايي براي تشويق رشد دروني كودكان، همچون رضايت خاطر و شادماني، خودباوري، بردباري و پشتكار، پرداخته شده است.
دكتر روشن، به سبب كاربردي بودن كتابش، به خوانندگان پيشنهاد مي‌كند، «چندين بار آن را بخوانيد و زير قسمت‌هاي مهم و لازم را خط بكشيد و تمرين كنيد تا حداكثر بهره را از آن ببريد.». اما نويسنده بي‌درنگ «هشدار» مي‌دهد كه هدف كتاب او آموزش خوانندگان كتاب در چگونگي درمان كودكان نيست، بلكه هدف آفرينش داستان‌ها و تمثيل‌هاي آموزشي آن است كه به كودكان در كنار آمدن با مشكلات‌شان ياري رساند.
مي‌گويند روزي انيشتين با مادر كودكي روبه‌رو شد كه از او درباره پسرش راهنمايي مي‌خواست. مادر گلايه مي‌كرد كه پسرش در يادگيري درس علوم چندان موفق نيست. دانشمند بزرگ در پاسخ گفت:«برايش قصه بگوييد.» مادر با شگفتي گفت: ولي آقا! پسرم درس علومش خوب نيست. انيشتين پيشنهادش را تكرار كرد و گفت:«براي او قصه بگوييد.»
كتاب «قصهگويي: چگونه از داستان براي كمك به كودكان در رفع مشكلات زندگي بهره ببريم.» نوشته آرتور روشن، با برگردان بهزاد يزداني و مژگان عمادي با ۲۱۶ صفحه را انتشارات جوانه رشد در سال ۱۳۸۵ منتشر كرده است.
- ۶۲ بازديد
- ۰ نظر