اهميت داستان گويي در رشد ذهني كودكان بسيار بالاست. براي كمك به كودكان و نوجوانان جهت به ياد داشتن آنچه كه نياز دارند به خاطر بسپارند، داستان بگوييد.
تحقيقات در حوزه تاثير علوم اعصاب در حافظه، نشان دهنده توانايي يادگيري كودكان از طريق داستان است و به آنها كمك مي كند تا توانايي ادراك و ارتقاء حافظه بلند مدت را حتي در سخت ترين (يا خسته كننده ترين) موضوعها نيز افزايش دهند.
گفتن داستان انگيزه يادگيري را زنده مي كند و مطلب را در حافظه جاي مي دهد. تجربيات ما در گوش دادن به داستان ها در ايام كودكي، سيستم ذخيره سازي حافظه مغز را به پايه و اساس يادگيري و به ياد آوردن تبديل مي كند. اين پايه دو بخش دارد. يكي روابط مثبت عاطفي كه از طريق تجربه خواندن يا گفتن داستانها ايجاد شده است و ديگري، آشنا شدن با شيوه روايت داستان، به يك چارچوب نگهداري در حافظه درازمدت در طول عمر مي انجامد.
اهميت داستان گويي و احساسات مثبت ناشي از آن
گوش دادن به داستان ها در دوران كودكي ، ما را با يك چارچوب كسب تجربيات مبهم و لذت بخش، كه مغز قادر است به ياد آورده و در سراسر زندگي جستجو كند، سوق مي دهد. اغلب اين يك احساس خوشايند در رختخواب است. حتي براي كودكان ناآرام كه در شرايط پر سر و صدا رشد كرده اند، يك داستان در هنگام خواب به معني بودن در آرامش نسبي براي لحظاتي است، حتي اگر موقت باشد.
اهميت داستان گويي در افزايش يادگيري و رشد ذهني كودكان
فراتر از دوران كودكي، زماني كه كسي داستان خواندن ديگران براي خود را به ياد مي آورد، حس امنيت و آرامش رواني براي او تجديد مي شود. در ذهن ماندن اين شرايط رواني مثبت در قالب روايت هايي كه در طول زندگي شنيده مي شوند، ماندگاري اطلاعات را در قالب يك داستان افزايش مي دهند.
[irp posts=”4495″ name=”ده راهكار براي علاقه مند كردن كودكان به كتابخواني”]
خواندن كتابهاي معروف و نوستالژيك
اگر شما طعم لذت خواندن كتاب هاي قصه ي كودكانه خواب را براي بچه هاي كوچك چشيده باشيد، حس مي كنيد كه چرا داستانها براي كودكان اين قدر جذاب هستند. در طول دوران كودكي، معمولاً كودكان به يك كتاب علاقه مند شده و مي خواهند كه بارها و بارها همان را برايشان بخوانيد. حتي بعد از چندين بار قرائت، آنها به شدت از پيش بيني آنچه كه در صفحه بعد اتفاق خواهد افتاد، لذت مي برند و افتخار مي كنند كه درست حدس زده اند.
اين پديده، يعني درخواست خواندن مكرر يك كتاب واحد، مي تواند به عنوان تمايل مغز براي يك سيستم پاداش – لذت به خود، تعبير شود. اين به عنوان پاسخ مغز به انتخاب يا پيش بيني اي كه به نظر درست مي رسد، تلقي مي شود. احساس لذت پاداش توسط افزايش آزاد شدن دوپامين فعال مي شود.
ميل به خواندن كتاب ها با صداي بلند و درخواست داستانهاي مكرر كه براي كودكان قابل پيش بيني باشد، شاخصه هاي قدرت در مغز را تحريك كرده و به تقويت حافظه مي انجامد. گوش دادن فعال و متعاقب آن پيش بيني وقايع بعدي كه در كودكان ديده ايد، كليد مغز براي ذخيره اطلاعات در حافظه بلند مدت است.
اين تمايل به پيش بيني از يك ماده مغناطيسي در مغز، به نام دوپامين ناشي مي شود كه وقتي آزاد مي شود، احساس رضايت، لذت، انگيزه، پشتكار و حافظه را ترويج مي كند. يكي از قوي ترين موارد آزاد شدن دوپامين، لذت بردن از پيش بيني و پيدا كردن اتفاق درست در آينده است.
دوران كودكي، مغز از آنچه پيش بيني مي كند، بيشتر لذت برده و كمتر درگير عواقب آن است. اما همانطور كه كودكان رشد مي كنند، احساس لذت با استرس پيش بيني هاي نادرست (انتخاب ها يا پاسخ هايي كه با اطمينان مشخص نيستند) درگير مي شود و تحت تاثير آن قرار مي گيرد. بنابراين در طول سال ها داستان خواندنهاي هنگام خواب، اين حس پيش بيني لذت بخش، حتي زماني كه كودك با اطمينان مي داند چه چيزي در صفحه بعدي اتفاق خواهد افتاد، براي مغز لذت احتمالي را فراهم مي آورد.
اهميت داستان گويي در افزايش يادگيري و رشد ذهني كودكان
كليدهايي براي به خاطر سپردن
منشاء تاريخ بشر و اولين گذار از دانش، از طريق گفتن داستان ها بود. قصه گويي براي قرن ها منبع اصلي سرگرمي و بهانه اي براي برگزاري اجتماعات جمعي و مناسبت هاي خاص بود.
اهميت داستان گويي و موفقيت و بازدهي داستان ها براي به اشتراك گذاشتن تاريخچه و يادگيري افراد، به اين دليل كه مغز اطلاعات بيشتري را در قالب داستان ذخيره مي كند، قابل اثبات است. كاركرد مغزهاي ما بر اساس الگوها (روابط مكرر) و به تبع خاطرات و رويدادهاي متواليست. چنين سيستمي، تفسير جهان را تسهيل كرده و تبيين مي كند كه ما همه اطلاعات جديد و انتخاب هايمان را با استفاده از تجارب و دانش قبلي خود، به عنوان عامل احساس، ادراك مي كنيم.
نقشه ذهني الگوي داستان هاي دوران كودكي، چارچوبي است كه مغز مي تواند اطلاعات جديد ارائه شده را در آن به شكلي قابل درك، جاي دهد. چارچوب داستان به زودي شكل مي گيرد و به وسيله پيشرفت سه مرحله اي آن به راحتي قابل تشخيص است :
– آغاز مساله (يكي بود، يكي نبود)
– طرح مساله
– حل مساله (… و آنها سالها به خوبي و خوشي در كنار هم زندگي كردند)
وقتي اطلاعات، چه جبري و چه تاريخي، در شكلي آشنا (روايي) ارائه شود، اين ساختار حافظه، موجب حفظ اطلاعات در مغز مي شود. با گذشت زمان، اين نقشه گسترش مي يابد و شامل روايت هايي مي شود كه پايان آن لزوماً به خوشبختي محدود نمي شود. اين مي تواند فرصتي براي كودكان شما براي يادگيري، كند و كاو و يا كشف نتايج متعدد يا راه حل هاي جايگزين باشد.
يك نمونه از اهميت داستان گويي براي كودكان
ادبي :
فريدون در تهران به دنيا آمد. جد پدري او به دليل مأموريت اداري به همدان منتقل شده بود، پدرش ابراهيم در همدان متولد شد و در روزهاي جواني به تهران آمد. فريدون سالهاي اول و دوم تحصيلات ابتدايي را در تهران انجام داد و سپس به علت مأموريت اداري پدرش به مشهد رفت و بعد از چند سال دوباره به تهران بازگشت و سه سال اول دبيرستان را در دارالفنون گذراند و آنگاه به دبيرستان اديب رفت. در سن ۱۸ سالگي در وزارت پست و تلگراف مشغول به كار شد و اين كار تا ۳۳ سال ادامه داشت. از همان زمان به مطبوعات روي آورد و در روزنامه‌ها و مجلات كارهايي از قبيل خبرنگاري و نويسندگي را به عهده گرفت. بعدها در رشته ادبيات فارسي دانشگاه تهران به تحصيل ادامه داد …
شما ممكن است از اين كه فريدون، همان فريدون مشيري معروف است، يك سورپرايز داشته باشيد كه مطمئناً او را بيشتر به حافظه پيوند خواهد داد. به طور مشابه، شما مي توانيد بيوگرافي افراد تاريخي، دانشمندان يا نويسندگاني را كه مد نظر داريد، بيابيد. چيزهاي خاص را كه منتسب به آن شخص مشهور است، بيان كنيد و از احوال او زماني كه هم سن فرزند شما بوده است، اطلاعاتي پيدا كرده و بازگو كنيد. سپس، اين حقايق را با كمي مدرنيزه كردن، به يك داستان تبديل كنيد.
اهميت داستان گويي در افزايش يادگيري و رشد ذهني كودكان
زمان بندي در اهميت داستان گويي تاثيرگذار است
درست مثل يك مكث چشمگير در بازي يك هنرپيشه و يا زماني كه يك كمدين با كمي تعلل اعلام مي كند كه داستان زندگي خود را بازي كرده است و توجه ما را جلب مي كند، توقف در داستان هاي شما، توجه و حافظه كودك را متمركز مي كند. مكث در گفتن يك روايت، درست در يك لحظه مهم داستان كه مرتبط با اطلاعات مهم براي حافظه است، كنجكاوي را تحريك مي كند و اين براي مغز، لحظه اي ارزشمند براي بررسي و پيش بيني آن چيزي است كه ممكن است در آينده رخ دهد و نتيجه آن اين است كه به اطلاعات بعدي توجه ويژه شده و در خاطر مي ماند.
اجازه دهيد بچه ها پايان را پيش بيني كنند
توصيف صحنه و رويدادهايي كه منجر به رخداد قسمت اصلي داستان مي شود، حياتي است. اگر داستان چنين هسته اي ندارد، خودتان آن را بسازيد و هنگامي كه به قسمتي نزديك مي شويد كه كودك بايد وارد عمل شده و پيش بيني خود را انجام دهد، آنها را از طريق حس كنجكاويشان به پيش بيني موضوع سوق دهيد.
وقتي بچه ها راوي قصه باشند تاثير در حافظه افزايش مي يابد
اينشتين مي گويد: ” اگر شما نميتوانيد مطلبي را به سادگي توضيح دهيد، به اندازه كافي آن را درك نكرده ايد.” درك واقعي از يك موضوع در واقع معادل توانايي ترجمه و تبديل آن به يك داستاني است كه براي ديگران قابل درك باشد.
از فرزندان خود دعوت كنيد تا آنچه را كه در مدرسه مي آموزند در قالب يك داستان براي بچه هاي كوچكتر وصف كنند. آنها يك تجربه احساسي مثبت را از توجه شما به آنچه كه آنها به اشتراك مي گذارند، كسب مي كنند و از احساس داشتن حافظه اي قوي كه قابليت تبديل اطلاعات به داستان را دارد، لذت مي برند.
با تبديل آموزه ها به يك داستان براي كودكان، حقايق جالب تر مي شوند، حالت اضطراب مثبت مغزشان فعال شده و به چارچوب ها و حافظه پايدار مي رسند. مستقل از اين كه داستان فوق توسط شما يا بچه هايتان ايجاد شده باشد، حافظه و سابقه ذهني يك داستان، آموزه هاي جديد را به چارچوب قوي حافظه تعبيه شده در مغزتان متصل مي كند و اين اتفاق از زماني كه اولين قصه خواب را به آنها گفته ايد، افتاده است.
انتخاب كتاب مناسب
يك موضوع بسيار مهم ديگر در قصه گويي براي كودكان انتخاب كتاب و قصه ي مناسب براي سن و موقعيت آن هاست كه در چندين مقاله در همين سايت اطلاعات و راهنمايي هاي كاملي براي والدين گرداوري كرده ايم. انتخاب مناسب شما به مراتب تاثير مثبت قصه را در رشد و شخصيت كودكتان بيشتر مي كند و شما را به سمت مقصودتان هدايت مي كند.
- ۷۶ بازديد
- ۰ نظر